Wanneer je lichaam nee zegt

Ik heb altijd een grote interesse gehad in gezondheid en hoe je een optimale gezondheid kunt bereiken. Waar dit me in het verleden met name richting sport en gezonde voeding leidde ben ik in recente jaren ook meer in de connectie tussen lichaam en geest gedoken. Een binnen ons westerse denken vaak niet onderkende component van gezondheid. Binnen deze discipline is waanzinnig veel materiaal te vinden en eerder heb ik al geschreven over auteurs zoals Bruce Lipton en Joe Dispenza die in de frontlinie van dit vakgebied wetenschap beoefenen. Deze beide wetenschappers gaan op een zeer wetenschappelijke wijze in op hoe onze omgeving mede ons DNA en onze gezondheid beïnvloed, waarbij emoties en gedachten ook onderdeel zijn van deze omgeving. Het boek ‘Wanneer je lichaam nee zegt’ is een prachtige klinische aanvulling op de meer wetenschappelijk ingestoken boeken die over het onderwerp te vinden zijn.

De auteur Gabor Maté heeft zelf jarenlang een huisartsenpraktijk gehad en heeft ook een grote hoeveelheid mensen bijgestaan met palliatieve zorg in hun laatste maanden en jaren. Op deze momenten heeft hij gesprekken met deze mensen gevoerd en hij heeft veel van deze conversaties op mogen nemen. Dit boek is voornamelijk gestut op deze gesprekken en in ieder hoofdstuk staan één of meerdere van zijn patiënten centraal. Ieder hoofdstuk behandelt ook een bepaald ziektebeeld en onder andere sclerodermie, ALS, MS, allerlei soorten kanker en allergieën komen erin terug. Aan de hand van de vele gesprekken die Maté heeft gevoerd en het aanvullende onderzoek dat hij heeft gedaan onderbouwt hij zeer aannemelijke hypotheses over hoe bepaalde gedragspatronen ook tot specifieke ziektes kunnen leiden.

De afgelopen jaren zijn MS en ALS zo veel in de media geweest om geld voor meer onderzoek naar deze mysterieuze ziektes in te zamelen. In de westerse materialistische visie op gezondheid zijn deze ziektes vooralsnog compleet onverklaarbaar of ‘idiosyncratisch’ om het in een wetenschappelijke term te benoemen. Wat Gabor Maté echter op basis van zijn gesprekken met patiënten maar ook gesprekken met vele andere specialisten vrij overtuigend aan het licht brengt is dat zij nog bijna nooit een onaardige ALS- of MS-patiënt hebben ontmoet. Op basis van zijn gesprekken blijkt dat mensen die deze vreselijke ziektes ontwikkelen, waarbij je zenuwen langzaam stoppen met werken waardoor je tot steeds minder fysiek in staat bent (en met Stephan Hawking als beroemdste patiënt), hun grenzen totaal niet aan kunnen geven. Ze willen gemiddeld altijd anderen pleasen en te vriend houden en cijferen zichzelf volledig weg. Deze manier van ‘coping’, het omgaan met bepaalde emoties, blijkt dus op de lange termijn zeer schadelijke effecten te hebben voor de neuronen van het lichaam.

We kunnen in het westen miljarden inzamelen om onderzoek te doen naar deze ziektes maar als we deze met onze huidige materialistische en biologisch-reductionistische bril blijven onderzoeken gaan we de daadwerkelijke oorzaken van veel aandoeningen volgens mij nooit vinden. Biologisch-reductionisme is de denkstroming die alle ziekte naar één of meerdere stofjes in het lichaam wil terugherleiden waarbij de mens niet als één geheel wordt bekeken. De hele farmacologische benadering van ziekte is hierop gebouwd: we schakelen één stofje uit en dan verdwijnt de ziekte. De zogeheten ‘bijwerkingen’ die in mijn ogen gewoon ‘werkingen’ zouden moeten heten bewijzen echter dat het bewuste stofje vaak nog vele andere functies heeft.

Het feit dat emoties invloed zouden kunnen hebben op je gezondheid is voor artsen die in deze omstreken worden opgeleid echter een grote rode vlag. Dat krijg je van een eeuwlang indoctrinatie van de farmaceutische industrie die geïnitieerd is door de rijke oliefamilie Rockefeller die zijn gestart met de farmacologische benadering van gezondheid en in de VS onder andere de Food & Drug Administration (FDA) hebben opgericht. In het westen zijn we heel goed in acute geneeskunde, zoals bijvoorbeeld het behandelen van botbreuken, maar zijn we niet in staat chronische ziektes te genezen. Zolang Big Pharma de studieboeken van de opleiding Geneeskunde (die vroeger terecht Medicijnen heette) blijft schrijven blijven we helaas ook met dit gepruts zitten, dat ook nog eens belachelijk veel geld kost.

Terwijl er zo veel duidelijke bewijzen zijn van het bestaan van deze lichaam-geest connectie. Iedereen kent het placebo-effect, hetgeen in feite het bewijs is van het zelfgenezende vermogen van het lichaam. Tevens is tegenwoordig bekend dat stress kan leiden tot zeer veel fysieke ziektes. Is het daarom echt zo’n grote zweverige stap om aan te nemen dat emoties in zijn algemeenheid van grote invloed zijn op onze gezondheid en ons welzijn?

Maté onderbouwt wetenschappelijk hoe dit op moleculair niveau in het werk gaat via de Psychologisch-Neurologisch-Immunologische as. Psychologisch komt er informatie uit onze omgeving binnen: een conflict met een geliefde of iemand die je grenzen overschrijdt wordt in ons brein verwerkt in de hypothalamus. De hypothalamus is de grote informatieontvanger- en verwerker van het brein die hormonale vervolgacties initieert via de hypofyse, een kleinere klier vlak onder de hypothalamus die hormonen uitscheidt. Deze hormonen hebben neurologische effecten: hormonen zijn signaalstofjes die door het lichaam reizen en bij het orgaan van bestemming de meest adequate reactie triggeren. In het geval van deze stress op iemand die je grenzen overschrijdt zal de hypofyse adrenocorticoïdes uitscheiden die naar de bijnieren reizen waar de bijnieren cortisol uitscheiden. Cortisol is een zeer belangrijk hormoon dat we ook iedere ochtend bij het wakker worden aanmaken en dat leidt tot een alertheid die samenhangt met de ‘fight or flight’-reactie. Als cortisol echter continu wordt aangemaakt, hetgeen in prehistorische tijden helemaal niet normaal was, leidt dit tot allerlei ongewenste bijeffecten. Eén daarvan is de onderdrukking van het immuunsysteem, omdat deze niet acuut urgent is als je moet vluchten voor een leeuw, en hiermee zijn we aangekomen bij de Immuun-as. Onderdrukking van het immuunsysteem maakt je extreem kwetsbaar voor allerlei infectieziektes maar ook voor bijvoorbeeld kanker, omdat de Natural Killer (NK)-cellen van het immuunsysteem ook onderdrukt worden. Deze NK-cellen maken tumorcellen normaal gesproken onschadelijk.

In de verschillende hoofdstukken van het boek bespreek Gabor Maté op deze wijze iedere keer een bepaald ziektebeeld en verheldert hij dat verschillende gedragstypes leiden tot een grote variatie aan ziektebeelden. Mensen die veel boosheid onderdrukken zullen eerder borstkanker ontwikkelen terwijl mensen die geen controle hebben over hun boosheid eerder hartkwalen zullen krijgen. Waar komen onze onhandige emotionele coping mechanismes vandaan?

En hier krijgt het boek echt nog een extra spirituele en psychologische laag. Vrijwel alle patiënten van Maté hebben door ongezonde thuissituaties in hun jeugd bepaalde vormen van gedrag aangeleerd. Als kinderen worden mishandeld, al heel jong de zorg over broertjes of zusjes krijgen, of niet goed worden losgelaten, leren zij bepaald gedrag aan dat ze de rest van hun leven zullen inzetten om om te gaan met bepaalde situaties. Dit gedrag kan dus echter (op lange) termijn leiden tot een veelheid aan ziektes. Maté legt hierbij ook goed uit dat het dus niet iemands eigen schuld is als hij ziek is: ziektes zijn intergenerationeel omdat de disfunctionele ouders hun gedrag meestal ook weer hebben aangeleerd van hun eigen ouders. Kindermisbruik en alcoholisme zijn twee voorbeelden van intergenerationele coping mechanismes die tot enorm veel schade leiden. De kunst is om deze vicieuze cirkel te doorbreken en de confrontatie aan te gaan met je eigen emoties en angsten. Het genezen van de vele chronische ziektes die wij in het westen vanaf een steeds jongere leeftijd ontwikkelen moet dus in een totaal andere hoek worden gezocht dan degene waarin wij nu met oogkleppen op steeds verder induiken. Dit is echter niet in het (financiële) belang van de huidige bestaande machtsstructuren die de zorg momenteel helaas nog beheersen. Ik vond dit echt een geweldig boek en kan het iedereen met enige interesse in gezondheid van harte aanraden!