We leven in een tijd waarin er op het gebied van psychedelica een soort renaissance lijkt plaats te vinden. Waar er na de vrije jaren ’60 en ’70 hard werd ingegrepen in de mogelijkheden om zowel wetenschappelijk als persoonlijk te experimenteren met geestverruimende middelen worden er op dit moment wereldwijd experimenten op universiteiten gedaan om te onderzoeken wat voor heilzame effecten middelen zoals truffels, ayahuasca en ketamine kunnen hebben. Waar leidt deze ontwikkeling ons als mensheid heen en moeten we blij zijn met deze nieuwe openheid?
Volgens de auteur Terrence McKenna is dit antwoord een duidelijke en volmondige ja. McKenna is een wetenschapper die is gespecialiseerd in biochemie en is tevens botanist. Zijn onderzoeksniche is de ontwikkeling van de mensheid in symbiose met de natuur. Op welke wijze hebben planten, paddenstoelen en dieren ons gemaakt tot wie we nu zijn? En hoe speelden deze zaken een rol binnen oude religies en spirituele ceremonies? Omdat ik zowel geschiedenis, biologie als spiritualiteit zeer interessant vind was dit boek voor mij echt een genot om te lezen. Het wordt binnen (dit ook wel vrij specifieke genre) dan ook niet voor niets gezien als hét wetenschappelijke standaardwerk. McKenna is een wetenschapper die buiten de gebaande paden durft te onderzoeken en beredeneren en doet me hierin denken aan één van mijn andere favoriete auteurs Graham Hancock. Beiden proberen deze wetenschappers te onderzoeken wat de wortels zijn van ons als mensheid en hoe we zijn geworden wie we nu zijn. Om daarmee beter te kunnen bepalen wat we eigenlijk precies zijn en wat we hier komen doen. Hun hypotheses wijken daarbij op een interessante en opwindende wijze af van want ons in de reguliere geschiedenis wordt onderwezen.
Hierbij postuleert McKenna de ‘stoned ape theory’. In het boek weet hij gedegen te onderbouwen dat de mensheid in oude stamverbanden veelvuldig gebruik maakte van hallucinogene planten en paddenstoelen tijdens rituele ceremonies. Sjamanisme is zo oud als de mensheid. In oude stamverbanden droeg dit tijdens ceremonies bij aan het oplossen van ego waardoor de stam als groep een sterke samenhang en lotsbestemming kon delen. Veel van deze oude stammen waarnaar McKenna onderzoek heeft gedaan waren matriarchale stamverbanden, waarbij de nadruk lag op de verering van een archetypische godin. In matriarchale stamverbanden lag er een nadruk op verbinding, verzorging en een harmonieuze samenwerking met de natuur. McKenna onderbouwt deze theorie met meerdere archeologische vondsten die zijn gedaan in onder andere Afrika en het Midden-Oosten van duizenden jaren voor Christus. Je kunt nooit met honderd procent zekerheid reconstrueren hoe de mensen in die plekken destijds exact leefden maar aan de hand van tekeningen, artefacten en fossielen zijn er toch bepaalde theorieën goed te onderbouwen.
Het gebruik van de hallucinogene middelen heeft volgens de auteur in een hoge mate bijgedragen aan de ontwikkeling van de hersenen van de vroege mens en mogelijk zelfs een onmisbare rol gespeeld bij de ontwikkeling van taal. Uit hedendaags onderzoek blijkt dat middelen zoals psilocyibine (uit truffels) en ayahuasca inderdaad de groei van hersencellen stimuleren. Recent wetenschappelijk onderzoek lijkt op deze manier de ‘stoned ape theory’ dus in ieder geval zeker niet te ontkrachten. McKenna onderbouwt dat hallucinogene middelen zoals truffels en het mythische soma tevens hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van taal. Zonder deze middelen zou de mens volgens de auteur niet zijn geworden wij hij nu is.
De renaissance die gaande is volgt op een ruime periode van restrictie die vanaf de jaren ’80 was ingezet. In deze periode schreef McKenna zijn boek ook en er klinkt zodoende een enorme teleurstelling door het boek heen omdat door dit restrictieve beleid de mensheid een connectie met haar (spirituele) wortels wordt ontzegd. McKenna ziet veel van onze moderne problematiek als een consequentie van de spirituele leegte die de moderne westerse mens in veel gevallen ervaart. De kerk is verdwenen, Nietschze heeft God dood verklaard en sindsdien is er sprake van een ‘free floating anxiety’ aldus de recentelijk wereldberoemd geworden psycholoog Matthias de Smet. De mens blijkt een diepe behoefte te hebben aan zingeving en het gevoel te hebben onderdeel te zijn van iets groters dat hem overstijgt. Een hernieuwde waardering van eeuwenoude spirituele gebruiken zou volgens McKenna in een zeer grote mate bijdragen aan de ontwikkeling van de mensheid en het hervinden van onze zingeving.
Binnen Nederland zijn steeds meer mensen in aanraking aan het komen met zowel truffels als ayahuasca in een ceremonieel verband. De renaissance lijkt zich dus zowel in de academische als in de persoonlijke ruimte stevig door te zetten. Ik sluit me bij de mening van Terence McKenna aan dat deze ontwikkeling een netto zeer positief effect zal hebben op de mensheid en haar geestelijke en spirituele gezondheid. Dit standaardwerk is een dikke aanrader voor iedereen die tevens in dit soort thematiek geïnteresseerd is.
Meer Peer 